OSMAN BEY DÖNEMİ  (1281-1326)

   Mahlasıyla Fahrüddin veya Osmancık (1258-1326) Osmanlı Beyliği ve Osmanlı Hanedanı'nın kurucusu ve beyliğin ilk padişahıdır. Osmanlı Beyliği’ni kuran hanedanın menşeine dair iki farklı görüş ortaya atılmıştır.

Bunlardan; 

ilki; Ertuğrul Gazi’nin babasının Süleyman Şah olduğu yönündeki rivayettir.

İkincisi ise babasının Gündüz Alp olduğu yönündeki genel kabul gören görüştür.

   Aşıkpaşazâde, Neşrî ve Oruç Bey gibi tarihçiler, Ertuğrul Gazi’nin babasının Süleyman Şah olduğunu ve onun Fırat Irmağı’nı geçerken boğulduğunu, Caber Kalesi’ne defnedildiğini belirtmiştir. Bu anlatıyla Osmanlıların kökleri, Anadolu’nun Fatihi Türkiye Selçuklularının kurucusu Kutalmışoğlu Süleyman Şah’a dayandırılmak istenmiştir. Ancak son araştırmalar, göstermektedir ki Ertuğrul Gazi’nin babası Gündüz Alp’tır. Ahmedî, Enverî, Ruhi Çelebi ve Karamanî Mehmet Paşa gibi kişiler de bunu teyit eden şecereler hazırlamıştır. Ertuğrul Gazi’nin büyük oğlunun isminin Gündüz olması da bunu desteklemektedir. Belki de Süleyman Şah Efsanesi; Osmanlıların, Türkiye Selçuklularına vâris olduğunu kanıtlamak için ortaya atılmıştır.

   Osmanlı Beyliği’nin kurucusu Osman Gazi’nin isminin ilk defa belirlenmesi de dâhil olmak üzere Kuruluş Dönemi’nde yaşanan askerî ve siyasi gelişmeleri ortaya koymak için yabancı kaynaklara ihtiyaç duyulmaktadır.

   Bizans tarihçileri Pachymeres (Pakimires), Nikephoros (Nikeforos) ve Kantakouzenos (Kantakuzen) ile Arap gezgin, coğrafyacı ya da tarihçileri İbn-i Batuta, el-Ömerî, İbn-i Said ve İbn-i Haldun’un bıraktıkları eserler döneme ışık tutmaktadır. Fakat bu bilgiler, Osmanlı Devleti’nin kuruluşunu yazmak için yeterli değildir.

   Osman Bey dönemine ait yerli eserler ölümünden çok sonra kaleme alınmıştır. Bu eserler arasında en eskiden başlayarak Ahmedî (ö. 1414), Dâstân ve Tevarih-i Mûlûk-i Âl-i Osman', Şükrullah (ö. 1464), Behçetu't-Tevarih ve Âşıkpaşazâde (ö. 1481), Tevarih-i Âl-i Osman adlı eserler isimlendirilebilir.

   Osman beyliğini güçlendirmek ve sınırlarını genişletmek için Bitinya bölgesinde (Bitinya; bugünkü Kocaeli, Sakarya, Bilecik, Bursa, İznik, Düzce, Yalova, Bolu, Bartın ve Zonguldak illerini kapsayan coğrafi alanın Antik Çağ ve sonrasındaki adıdır) bir dizi yerel savaşlar yapmıştır. Bu savaşlarda gaza yoldaşı olan Samsa Çavuş, Konur Alp, Akçakoca, Aygüt Alp, Gazi Abdurahman gibi diğer "alp" beyler ve bunların idaresindeki akıncı birliklerden destek alıp faydalanmıştır.

   Osman Gazi'ye manevi desteği ise Ahiler teşkilatı vermiştir. Özellikle Osman Bey'in Bala Hatun adlı kızıyla evlendiği kayınbabası Eskişehir ahılerinin İtburnu şeyhi olan Şeyh Edabalı devamlı danışmanlık ve destek sağlamıştır.

   1299'da Anadolu Selçuklu Sultanı II. Gıyaseddin Mesud'in Osman Gazi'ye tabl ve bayrak göndermiş olduğu ve bu tabl ve bayrak ödülleri ile üç beyliğine sembolik olarak istiklâl verdiğini iddia edilmektedir.

   Bir ipekçilik ve demircilik merkezi olan Bilecik kalesinin eline geçmesi ile Osman Gazi'nin yetmiş yıllık hayatının üçüncü evresine girmiş olduğu tarihçilerce kabul edilir. Bu hayatının bu evresinde de savaşlar önemli roller oynarlar.

   Tarihçi Mehmet Nesri'nin 1500'lerde kalem aldığı tarihe göre aynı yıl Osman Bey adına ilk hutbe Şeyh Edebali'nin müritlerinden olan Karamanlı Dursun Fakih tarafından Karacahisar'da bir kiliseden çevrilmiş olan camide verilmiştir.

   Bitinya Bölgesi’ndeki etkisini artıran Osman Bey, önce İnegöl tekfurunu, Domaniç Beli Savaşı’nda yenmiş sonra da Karacahisar Kalesi’ni almıştır. Karacahisar fethinden sonra burayı merkez yapan Osmanlılar, aşiret yapısından devlet olma yolunda önemli bir adım atmıştır.

   Şehirdeki kilise, camiye çevrilmiş ve ulemadan Dursun Fakih buraya ilk Osmanlı kadısı olarak tayin edilmiştir. Ayrıca şehirde bir pazar kurularak vergi alınmaya başlanmıştır.

   Osmanlı Beyliği’nin kuruluşuna giden süreçte Aygut Alp, Turgut Alp, Konur Alp, Hasan Alp, Akça Koca, Samsa Çavuş gibi uc liderleri önemli rol oynamıştır. Zamanla Osman Gazi’nin silah arkadaşları olan bu gaziler, Bizans tarihçisi Pachymeres’in de kaydettiği üzere, onun uçta en başarılı gaza lideri durumuna gelmesini sağlamıştır. Bölgede en saygın dervişlerden olan Edebâlî de Osman Gazi’ye iltifatta bulunmuş ve onun gaza liderliği vasfını Allah’tan aldığını söylemiştir. Ayrıca Köprülü’ye göre Gaziyân- ı Rûm, Ahiyân-ı Rûm, Abdalân-ı Rûm ve Bâcıyân-ı Rûm gibi grupları uyumla birleştirmesi de Osman Gazi’nin ön plana çıkmasını sağlayan etmenlerden olmuştur. Bu gelişmeler Osman Gazi’nin bölgede hâkimiyet kurma yolunda önemli adımları olarak kabul edilebilir. Bütün bu özellikler, Osman Gazi’yi Batı Anadolu’daki beyler arasında lider konuma yükseltmiştir.

Bu döenmin Önemli Olayları:

~   İlk Osmanlı parası bastırıldı. Bakır para (mangır)

~   İlk Osmanlı vergisi alındı. Bac vergisi ve Ağnam vergisi olarak.

~   Karacahisar’ı Bizans’tan ele geçirmiş, daha sonra uç beyliğine atanmıştır.

~   Osman Bey, 1298’de Yarhisar ve Bilecik’i fethetti. Bu fetihle birlikte beyliğin merkezini Bilecik’e taşıdı. Osmanlı buradaki demir madenini işleyerek ordunun silah ihtiyacını karşılamıştır.

Koyunhisar (Bafeus) Savaşı-1302

Sebebi: Osmanlı Beyliğinin İzmit'e yaklaşmasından korkan Bizans Tekfurlarını anlaşarak Osmanlılar üzerine yürümesi.

Sonuçları: Bu savaşı Osmanlılar Beyliği kazandı. İlk Osmanlı-Bizans mücadelesidir ve Osmanlının Bizansa karşı ilk başarısı olarak tarihe geçti. Mudanya fethedilmiş, Bursa kuşatılmıştır.

NOT: Harmankaya Tekfuru Köse Mihal, Osmanlıların hizmetine girerek çok yararlılıklar göstermiş ve Osman Bey’in en yakın silah arkadaşlarından olmuştur.

abdullahhoca.com UYARIYOR; 
   Osmanlı Beyliği’nin kurucusu Osman Bey’in ismi ilk defa Bizanslı Tarihçi Pachymeres’in (Pakimires) “Relations Historiques” (Bizanslı Gözüyle Türkler) adlı eserinde geçmektedir

                            Bu dönemin önemli isimleri;

Oruç Bey

      Oruç Bey ya da Oruç bin Âdil Edirne doğumlu, I. Mehmed ve II. Bayezid dönemlerinde divan katipliği yapmış olan Osmanlı tarihçi. En eski Osmanlı tarihçilerinden olan Oruç Bey Tevârîh-i Âl-i Osman eseriyle bilinmektedir. İki eser kaleme alan tarihçinin diğer eseri ise kayıp ve ismi bilinmemektedir.

Köse Mihal

      Köse Mihal (? - yaklaşık 1340), Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluş döneminde Osman Gazi'nin silah arkadaşı olan bey. İslamiyeti seçerek Osmanlı saflarına geçen ilk önemli Bizanslı komutandır. Harmankaya Hadrianoi ve havalisinin beyiydi. İsmi Eskişehir'in Mihalgazi ilçesi ile yaşamaktadır.

İbn-i Kemal

      İbn-i Kemal (1468-1536), Osmanlı devleti Şeyhülislamı. Fakih (hukukçu), tarihçi, müfessir, kelamcı, edebiyatçı ve şair. Fatih Sultan Mehmet döneminin ileri gelen devlet adamlarından Kemal Paşa'nın torunudur.  Eserlerinden bazıları şunlardır: Dakâyıku'l-Hakâyık, Yûsuf u Züleyha, ,Osmanlı Tarihi(10 cilt)