OSMANLI DEVLETİ'NİN DURAKLAMA DÖNEMİ

A-İÇ NEDENLER

1)-Devlet İdaresinin Bozulması

Kanuni'den sonra gelen Osmanlı padişahları devlet yönetiminden uzaklaşmış seferlere katılmamışlar böylelikle sadrazamlar padişah adına devleti yönetmeye başladılar. Sokullu Mehmet Paşanın yeteneği ve Köprülü Sülalesi'nin başarıları padişahları gölgede bırakmıştır. Kanunlara uyulmamış, saray kadınları, ocak ağaları ve ulema sınıfı devlet işlerine karışınca devlet yönetimi bozulmuştu. III. Mehmetten sonra şehzadelerin "Sancağa Çıkma" usulü kaldırılınca, Şehzadeler devlet yönetiminde tecrübe kazanamadılar. (Şehzadeler sarayda Kafes Hayatı yaşadılar.) Osmanlı Veraset sisteminin etkisi yani Ekberi Erşad sistemi etkili olmuştur.

Osmanlı Veraset Sistemideki Değişmeler:

£  Osman ve Orhan Beyler zamanında ülke hükümdar ailesinin ortak malıydı.

£  I.Murat'tan itibaren ülke sadece padişah ve oğullarının sayılmıştır.

£  Fatih, en güçü olanın tahta geçme anlayışını getirdi yani kardeş katli yasalaştı.

£  Kardeş katliyle amaç ülkenin birliğini sağlamak ve en güçlü olanın başa geçmesini sağlamaktı.

£  Ahmet döneminde, Osmanlı Hanedanı içinde en yaşlı ve akıllının (Ekber-i Erşed) padişah olması esası benimsendi.

2)-Askeri Teşkilatın (Seyfiyenin) Bozulması:

Tımarların ( Dirlik topraklar) dağıtımındaki adaletsizlik Tımarlı ordusunun bozulmasına, Tımarlı sipahilerin sayısının azalmasına, daha fazla maaşlı asker alınmasına sebep oldu. Bu durum sadece ordunun bozulmasına değil, ekonomik, sosyal ve idari alanda birçok problemin yaşanmasına sebep olmuştur.

Devşirme kanununa aykırı olarak yeniçeri ocağına asker alınmaya başlanmış, maaşlı askerlerin artması devletin ulufe ve cülus bahsişlerini ödemede sıkıntı çekmesine ve kapıkulu ocaklarının bozulmasına yol açmıştır. Yeniçeri teşkilatında "ocak devlet içindir" ilkesi yerini "devlet ocak içindir"  ilkesine bırakmaya başlamıştır. Donanmanın başına denizcilikten anlamayan kişiler getirilmiştir

3)-İlmiye (Eğitim) Sınıfındaki Bozulmalar:

İlmiye sınıfının bozulması, bu sınıfın denetimindeki adalet, eğitim ve belediye işlerinin de bozulmasına yol açmıştır. Kadılar rüşvetsiz iş yapmamaya başlamıştır. Medreselerde okutulan pozitif bilimlerin ihmal edilmesi bilim alanda Avrupa'nın gerisinde kalınmasına sebep olmuştur. Rüşvet verenlerin, çocuk yaştaki kimselerin (beşik uleması) müderris olarak(profesör) atanması medreselerde verilen eğitimin kalitesinin düşmesine neden olmuştur.

4)- Maliyenin(Ekonominin) Bozulması:

Osmanlı Devleti'nin en önemli gelir ve giderleri orduyla ilgiliydi. Ordu ve donanmanın bozulması, savaşların kaybedilmesi, ganimet elde edilmemesine, ordunun masraflarının daha da artmasına, bağlı devletlerin vergilerini vermemesine neden oldu. Ulufe ve Cülus bahşişinin giderek artması Yeni ticaret yollarının bulunması ve kapitülasyonların artması ticaret ve gümrük gelirlerinin azalmasına sebep oldu. Avrupalıların Osmanlı piyasasına sürdükleri altın ve gümüş Osmanlı parasının değer kaybına neden oldu.

5)- Toplum Yapısındaki Bozulmalar:

Nüfusun artışı ile işsiz ve topraksız insanların ortaya çıkmıştır. Yönetim, ekonomi adaletteki bozulmalar Anadolu, Rumeli ve diğer eyaletlerde iç isyanların çıkmasına neden olmuştur. Osmanlı toplumunun değişik din ve uluslardan oluşması

B- DURAKLAMANIN DIŞ NEDENLERİ

1-İmparatorluğun Doğal Sınırlara Ulaşması:  Doğal sınırlara ulaşan Osmanlı sınırlarını genişletmekte zorlanmış ve en önemli gelirlerinden biri olan savaş ganimetlerinden mahrum kalmıştır.

2- Avrupa’da güçlü Merkezi Krallıklara komşu olunması

3- Avrupa Hıristiyanlarının Osmanlılara karşı birleşmesi

4- Avrupa’nın Coğrafi keşiflerle zenginleşip, Rönesans ve Reform hareketleriyle Bilim ve Teknik alanında ilerlemesi