PAROLAMIZ YA İSTİKLAL YA ÖLÜM

Abdullah ŞAHİN

MENÜ
10.SINIF TARİH DERSİ
12.SINIF İNKILAP TARİHİ DERSİ
T.C İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK
ÇAĞDAŞ TÜRK VE DÜNYA TARİHİ
YNT TV

1830 – 1848 İhtilalleri

1830 – 1848 İhtilalleri Sebepleri ve Sonuçları

1830 İhtilali:

Viyana Kongresi‘nin getirdiği düzene ilk tepki hareketi Fransa’da başlamıştır. Viyana Kongresi‘nden sonra Fransa Kralı, ülkede asıl gücü elinde bulunduruyordu. Bu arada iktidardaki krallık taraftarı muhafazakârlar, basın ve düşünce özgürlüğüne sınırlama getirdiler. Anayasanın tanıdığı haklarda kısıtlamaların olması muhafazakârlarla liberaller arasında tartışmaları başlattı.

1830 İhtilali’nin Sonuçları:

  • Fransa Kralı Şarl meclisi dağıtınca yapılan yeni seçimi muhalifler kazanmıştır.
  • Kral bunun üzerine meclisi tekrar kapatıp basına sansür uygulayınca halk ayaklanarak kralı tahttan indirmiştir.
  • Daha liberal düşünceleri benimseyen Lui Filip tahta çıkarılmıştır.
  • Fransa’da meşruti krallık yeniden kurulmuştur.

İhtilal Fransa’dan sonra Belçika, Lehistan, İtalya ve Almanya‘da da görülmüştür. BelçikaHollanda’dan bağımsızlığını kazanarak ayrı bir devlet kurmuştur.


Daha geniş bilgi isteyenler için wikipedi’den alıntı:

1830 İhtilalinin kaynakları

Restorasyon döneminde aşırı kralcılarla liberaller arasında bir denge politikası güden XVIII. Louis’nin 1824’te ölümü üzerine kardeşi X. Charles iktidara geçti. X. Charles aşırı kralcıların lideriydi ve ağabeyinin denge politikasını terk ederek aristokrasiyi ve kiliseyi güçlendiren bir politik doğrultu tutturdu. Bu durum özellikle liberallerin yoğun tepkisini alıyordu. Muhafazakar başbakan Villéle dini ve maddi çıkarı ön planda tutuyordu. 1827 seçimlerinde yerini liberallere bir takım tavizler vermek zorunda kalan Martignac’a devretti. Martignac basın sansürünü gevşetti ve Villéle döneminde resmi görevlere atanmış olan Cizvitleri de bu görevlerinden aldı.
Ancak Martignac hükümeti de genel oy hakkının genişlemesini isteyen ılımlılarla, kendi konumlarını güçlendirmek isteyen kralcıların temsil ettiği burjuvazi-aristokrasi çelişkisini çözemeyerek siyasi bir krize girdi. Bunun üzerine X. Charles 1829’da aşırı kralcı Polignac’ı başbakanlığa getirdi.

Polignac darbesi

Polignac’ın programı toplumun yeniden düzenlenmesine, devlet işlerinde din adamlarının ağırlık kazanmasına ve imtiyazlarla donatılmış güçlü bir aristokrasiye dayanıyordu. Bir yıl boyunca parlamentoyu toplamayan Polignac, Cezayir’i işgal ederek dikkatleri dışarıya çekmeye ve böylece iç gerilimi azaltmaya çalıştı.
1830 Mart ayında toplanan Temsilciler Meclisi’nde çoğunluk olan ılımlılar, Polignac’ın Yüksek Meclis’in onayı olmadan göreve atandığını ve başbakanlığının geçersiz olduğunu ileri sürdü. Bunun üzerine kral X. Charles meclisin protestosuna karşılık 25 Temmuz’da meclisi feshetti. Polignac aynı gün üç kararname yürürlüğe soktu. Bu kararnamelere göre seçimler geçersiz sayılacak ve yeni bir meclis oluşturulacaktı; seçim sistemi yeniden düzenlenecek ve 30 milyon nüfusa sahip olan Fransa’da seçmen sayısı 100 binden 25 bine indirilecekti; basına çok katı sınırlamalar getirilecekti. Polignac darbesi olarak adlandırılan bu kararlar halk arasında büyük bir tepki doğurdu.

Temmuz Monarşisi’nin başlaması

Polignac’ın kararlarına karşı 27 Temmuz’da Paris’te barikatlar kuruldu. 28 Temmuz’da belediye meclisi öğrencilerin ve işçilerin eline geçti. 30 Temmuz’da ılımlıların oluşturduğu Yürütme Konseyi X. Charles’ın tahttan indirildiğini ve Orléans hanedanından Louis-Philippe’in tahta geçtiğini açıkladı. X. Charles İngiltere’ye kaçtı. Şanlı Üç Gün olarak adlandırılan bu olaylar sonucu Bourbon hanedanı ve Restorasyon dönemi son bulmuş ve Temmuz Monarşisi başlamış oldu.

Devrimin özellikleri

Devrimin başını çeken, ama Kutsal İttifak’ın müdahalesinden korkan burjuvazi bir cumhuriyet kurmak ve genel oy hakkını tanımak yerine, özgürlükle düzen, parlamentarizmle otorite arasında bir dengeyi tercih ediyordu. Bu yüzden büyük toprak sahiplerinin ılımlı kanadına mensup gazeteci Adolphe Thiers ve tarihçi François Pierre Guillaume Guizot politik olarak önem kazandılar.
1830 Devrimi’yle Restorasyon süresince kuvvetlenmiş olan mali burjuvazi iktidarı eline geçirmiş oldu. Karl Marx Fransa’da Sınıf Savaşımları adlı yapıtında bu durumu şöyle ifade ediyordu:

“Temmuz devriminden sonra, liberal bankacı Laffitte, suç ortağı Orléans dükünü, büyük sevinç gösterileriyle belediye binasına götürürken şu sözleri ağzından kaçırdı: “Şimdi, bankacıların hükümranlığı başlayacak.” Laffitte, devrimin sırrını açığa vurmuş oluyordu.”

Devrimin doğrudan ve dolaylı sonuçları

Devrimin bütün Avrupa’da önemli sonuçları oldu. Restorasyon döneminin bitip Bourbonların tahttan inmesinden sonra bütün Avrupa’da liberaller güç kazandı. Bunun sonunda İspanya’da ve Portekiz’de liberal anayasal yürürlüğe kondu, Belçika Hollanda’dan bağımsızlığını kazandı, Polonya’da Rusya ve Avusturya tarafından bastırılan milliyetçi ayaklanmalar patladı, İtalya’da yine Avusturya’nın şiddetle bastırdığı liberal ayaklanmalar patladı, Almanya’da liberal ve devrimci hareketler gelişti, ancak Metternich’in baskısıyla Prusya tarafından bastırıldılar ve İngiltere’de de çartist hareket gelişti.


1848 İhtilali:

1848 ihtilali de ilk önce Fransa’da başlamıştır. 1848 ihtilalinin en önemli iki nedeni:

  • Sanayi İnkılabı‘ndan sonra ortaya çıkan işçi sınıfının haklarını savunmak üzere kurulan sendikaların güçlenmiş olması,
  • Bazı Avrupa ülkelerinde milliyetçi hareketlerin güç kazanmasıdır.

Fransa ile birlikte Avusturya, Polonya, İngiltere , İtalya, Belçika ve Hollanda’da görüldü.

 

1848 İhtilalinin Sonuçları:

  • Fransa’da ölüm cezası kaldırıldı.
  • Avusturya’da toprak köleliği yasaklandı.
  • Avrupa’da sosyalist akımlar öne çıkarken, işçi hakları düzelmeye başladı.
  • 1848 İhtilalleri Almanya ve İtalya’nın siyasi birliklerini sağlamalarına zemin hazırladı.
  • Avrupa ülkelerinde sosyal ve hukuk devleti anlayışı güçlenmeye başladı.
  • Fransa’da cumhuriyet ilan edildi ve sosyal demokrasi anlayışı benimsenmeye başlanırken, siyasi haklar konusunda eşitlik kabul edildi.

 

1848 ihtilali ve Osmanlı devleti

» 1848 ihtilalleri Osmanlı Devleti'nin siyasal rejmi üzerinde doğrudan bir etkisi olmamıştır. Fakat iki konuda Osmanlı Devleti için diplomatik sıkıntı yaratmıştır.

» Birincisi Eflak ve Boğdan sorunu

» İkincisi de Macar Mültecileri sorunudur.

» 1806 – 1812 Osmanlı Rus savaşı çıkmıştı. Sebebi Eflak Boğdan meselesi idi. 1812 tarihli Bükreş barışına göre de Rusya Eflak ve Boğdan’dan askerini çekmeyi kabul ediyordu.

» Macarların bağımsızlık için ayaklanmaları Eflak ve Boğdan’a da etki yaptı ve burada halk bağımsızlık ve Eflak ve Boğdan'ın birleşmesi için ayaklandı. Hatta bir anayasa hazırlandı ve geçici bir hükümet de kuruldu.

» Rusya ise kendi sınırları dibinde böyle bir liberal ve milliyetçi bir hareketin güvenliğine tehdit teşkil ettiğini ileri sürerek Eflak ve Boğdan'ın kuzey kısımlarına askerini soktu.

» Osmanlı Devleti de Eflak ve Boğdan'ın güney kesimlerine askerini soktu ve buraları kontrolü altında aldı.

» Rusya kendi işgalinin geçici olduğunu bildirdiyse de Osmanlı Devleti bu teminatla yetinmedi. Ve Divan-ı Humayun başkatibi Fuad Efendiyi Eflak ve Boğdan konusunda görüşmek üzere Saint Petsrsburg'a gönderdi.

» Fuat Efendi Rusya ile bir anlaşma imzalayarak İstanbul'a döndü.

» Bu anlaşmaya göre Rusya İmparatoru ile Osmanlı padişahı Eflak ve Boğdan'ı liberal ve ihtilalci hareketlerden korunmak için iş birliği yapacaklardı. Eflak ve Boğdan beyleri de Osmanlı Devletiyle Rusya arasında beraberce tespit edilecek fakat Osmanlı Devleti tarafından atanacaklardı. Ayrıca 1848 ihtilallerinin etkileri tamamen ortadan kalkıncaya kadar Rusya ve Osmanlı Devleti kontrolleri altında ki topraklarda 25-30 bin kadar asker bulunduracaklar ve güvenlik tamamen sağlanınca bu askerlerini geri çekeceklerdi.

» Rusya'nın Eflak ve Boğdan'a bu müdahalesi ordaki nüfusunun artmasına ve Osmanlı nüfusunun da silinmesine geniş ölçüde tesir etti. 

» Macarların milli bağımsızlık hareketi 1849 Ağustosun da Rus orduları tarafından kanlı bir şekilde bastırılınca Macar milliyetçileri ile bunlara yardıma koşan Polonyalı milliyetçiler başlarına gelecekleri bildiklerinden canlarını kurtarmak için Osmanlı Devleti'ne sığındılar.

» Avusturya, Macarların ve Rusya da sığınmış olan Polonyalıların kendilerine iadesini Osmanlı Devleti’nden istediler. Lakin Osmanlı Devleti egemen bir devlet olarak bu mültecileri iade etmeyi onuru ile bağdaştıramadı. Kaldı ki bu mülteciler, milletler arası hukuka göre de “Siyasi suçlu” sayılırdı ve iadeleri de gerekmezdi.

» Fakat Avusturya ve Rusya iade hususunda o kadar ısrar ettiler ki Osmanlı Devleti'ne kesin uyarı niteliğinde notalar vererek mültecilerin iadesini istediler ve Osmanlı Devletiyle diplomatik münasebetlerini kesme tehdidinde bulundular.

» Bunun üzerine Osmanlı Devleti bu mültecilere Müslüman olmayı teklif etti. Birçoğu bu teklifi kabul ile Müslüman oldu. Osmanlı Devleti de bunlara yüksek rütbelerle Osmanlı ordusunda görevler verdi.

» Bu durum Avusturya ve Rusya'yı daha çok kızdırdı. Bu mültecileriler sorunu dolayısıyla Osmanlı Devleti'nin Avusturya ve Rusya ile arasının açılması, münasebetlerin gerginleşmesi üzerine İngiltere ve Fransa Osmanlı Devleti'ni desteklediklerini açıkladılar.

» Osmanlı Devleti'nin bu hukuki, insancıl ve onurlu davranışını İngiliz ve Fransa kamuoyları ile Amerikada bile o derece büyük bir sempati uyandırdı ki bu ülkelerde Osmanlı Devleti lehine gösteriler bile yapıldı.

» Avusturya ve Rusya Osmanlı Devleti'ne daha fazla bastırmak için İstanbul'daki elçilerini geri çektiler. Bu iki devlet ile Osmanlı Devleti arasındaki münasebetler bir savaş havasına doğru gitmekteydi ve Osmanlı Devleti de Avrupa'dan destek gelince kararlılıkla hareket etme yolunu seçti.

» Padişah Abdülmecid, Avusturya imparatoru ile Rus çarına birer mektup yazmaya karara verdi. Mektubu Fuat Efendi ile birlikte Rusya’ya gönderdi. Mektupta mültecilerin herhangi bir zararlı faaliyetlerine izin verilmeyeceği belirtiliyor ve çağırın elini kalbine koyarak ve kendisini böyle bir halde farz ederek cevap vermesini rica ediliyordu.

Rusya ile varılan anlaşmaya göre Rusya uyruklu mülteciler 3 kısıma ayrılıyordu.

» Birinci Müslümanlığı kabul edip Osmanlı Devleti'nde kalanlar belirli bir yerlere oturmaya mecbur kalacaktır.

» İkinci Rusya uyrukluğunu devam ettirmek isteyenler Tespit edilip Osmanlı ülkesinde çıkarılacak diğerlerinin hayatına dokunulmaması kaydıyla dönmelerine izin verilecektir.

» Üçüncü Başka bir devletin uyruğuna geçenlerin de bu devlete girmeleri sağlanacak Rusya uyruğunda kalan Polonyalılar bir vapurla Malta ya gönderilecek

» Avusturya gelince söz konusu olanlar esas itibariyle Macarlardan Osmanlı Devleti'nde kalanlar Kütahya'ya yerleştirildiler. Avusturya ile de sorun çözülmüş oldu.


Yorumlar - Yorum Yaz
Anket
"PAROLAMIZ YA İSTİKLAL YA ÖLÜM" KİTABIMIZI OKUDUNUZ MU?
TÜRK İSLAM DEVLETLERİ TARİHİ
OSMANLI DEVLETİ TARİHİ
abdullahhoca

SİTEMİZE GÖSTERMİŞ OLDUĞUNUZ İLGİYE TEŞEKKÜRLER...
TARİH BİZDEN ÖĞRENİLİR.
Site Haritası