PAROLAMIZ YA İSTİKLAL YA ÖLÜM

Abdullah ŞAHİN

MENÜ
10.SINIF TARİH DERSİ
12.SINIF İNKILAP TARİHİ DERSİ
T.C İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK
ÇAĞDAŞ TÜRK VE DÜNYA TARİHİ
YNT TV

MONTRÖ BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ

MONTRÖ (MONTREUX) BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ (20 TEMMUZ 1936)

  • Lozan Barış Antlaşması’nda Boğazların yönetimi, Türkiye’nin başkanlığında uluslararası bir komisyona bırakılmıştı. Ayrıca Boğazlar askersiz bölge haline getirilmiş, Türkiye’nin Boğazların her iki yakasını 15’er km askerden arındırması da kararlaştırılmıştır (Bu durum egemenlik haklarına aykırıdır.).
  • I. Dünya Savaşı’ndan sonra büyük umutlarla başlatılan silahsızlanma çabaları başarısız olmuş, 1933 yılından itibaren de Avrupa’da yeni bir savaş rüzgârı esmeye başlamıştı.
  • Almanya, Versay Antlaşması’nın hükümlerini çiğneyerek, silahsız bölge ilan edilen Ren Bölgesi’ne asker sokmuş, İtalya, Habeşistan’a (Etiyopya’ya) saldırmış, Japonya ise Boğazlar Komisyonu’nun garantör devletlerinden biri olmasına rağmen Milletler Cemiyeti’nden ayrılarak Çin’e ait Mançurya’ya saldırmış ve Almanya ile yakınlaşmaya başlamıştı.
  • Bu durum karşısında Türkiye, uluslararası barış ve güvenliğin korunması yolundaki güçlüğü ileri sürerek, Boğazların güvenliğini sağlamak ihtiyacı ile Milletler Cemiyeti’ne başvurdu. Bu başvuruda Boğazların statüsünün değiştirilmesi isteğini belirtti.
  • İsviçre’nin Montrö şehrinde toplanan konferans sonucunda 20 Temmuz 1936’da Montrö Boğazlar Sözleşmesi imzalandı (Konferansa İngiltere, Fransa, Türkiye, Rusya, Japonya, Yunanistan, Romanya, Yugoslavya ve Bulgaristan katılmıştır).

Bu sözleşmeye göre;

  • Lozan Antlaşması ile kurulmuş olan Boğazlar Komisyonu kaldırılarak bütün görev ve yetkileri Türk Devleti’ne bırakıldı.
  • Lozan Antlaşması’yla Boğazların her iki yanında askersiz duruma getirilmiş alanda, Türkiye’nin asker bulundurması kabul edildi.
  • Yabancı ticaret gemilerinin Boğazlardan her iki yönde geçişi serbest bırakıldı.
  • Yabancı savaş gemilerinin Boğazlardan geçişi için bazı sınırlamalar kabul edildi ve Türkiye’nin isteğine bırakıldı.
  • Türkiye savaşa girerse veya savaş tehlikesiyle karşı karşıya kalırsa, Boğazları istediği gibi açıp kapayabilecekti.

Sözleşmenin Önemi;

  • Türkiye Boğazlarda kesin egemenlik sağladı.
  • 1833 Hünkâr İskelesi Antlaşması’yla başlayan Boğazlar Sorunu tamamen çözüme kavuştu ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Doğu Akdeniz’de ve uluslararası dengelerde önemi arttı (Boğazlarda asker bulundurabilme hakkına sahip olmasıyla).

Önemli Uyarı: Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nde sonra Türkiye, Sovyet Rusya’dan uzaklaşırken (ilk defa) İngiltere’ye yaklaşmaya başlamıştır.


Yorumlar - Yorum Yaz
Anket
"PAROLAMIZ YA İSTİKLAL YA ÖLÜM" KİTABIMIZI OKUDUNUZ MU?
TÜRK İSLAM DEVLETLERİ TARİHİ
OSMANLI DEVLETİ TARİHİ
abdullahhoca

SİTEMİZE GÖSTERMİŞ OLDUĞUNUZ İLGİYE TEŞEKKÜRLER...
TARİH BİZDEN ÖĞRENİLİR.
Site Haritası