SOSYAL HAYAT

• İslamiyet bütün Müslümanları eşit ve kardeş kabul etmiştir. Böylece İslam Devleti'nde dini bağlarla birbirine bağlı bir toplum meydana gelmiştir.
• Emeviler Dönemi'nde bu anlayışa zıt olarak Araplar kendilerini diğer Müslüman milletlerden üstün görmeye başladılar ve devlet yönetiminde bütün önemli görevlere Arapları getirdiler.
• Emeviler, Arap olmayan Müslümanlara "mevali" (azad edilen köle) diyorlardı. Mevalilere kız vermiyorlar,  onlardan daha fazla vergi topluyorlardı. Emevilerin bu ırkçı politikaları yıkılmalarında başlıca etken olmuştur.
• Abbasiler, Emevilerin bu uygulamalarını kaldırmışlar ve devlet yönetiminde Müslüman olmak şartıyla her ulustan kişilere görev vermişlerdir.
• İslam toplumundaki gruplardan biri de gayrimüslimler ve kölelerdi. Zımni denilen gayrimüslimler her türlü ibadetlerini yerine getirebiliyor, karşılığında da devlete "cizye" denilen bir vergi ödüyorlardı.
• İslamiyet köleliği yasaklamamış, ancak kendi dindaşlarını köle edinmeyi yasaklayarak köle azad etmeyi teşvik etmiş ve kölelere kötü davranmayı yasaklamıştır.

Bu uygulama,

• İnsan hak ve özgürlüklerinin iyileştirilmesi, Toplumsal barışın ve kaynaşmanın sağlanması durumlarına ortam hazırlamıştır.

EKONOMİK HAYAT

İslam Devleti'nin bütün gelirleri Beytü'l mal denilen devlet hazinesinde toplanırdı.

Hazinenin başlıca gelir kaynakları şunlardı:

Öşür: Müslüman halktan alınan onda bir oranındaki toprak vergisiydi.

Haraç: Müslüman olmayanlardan alınan toprak vergisiydi. Arazinin ve ürünün cinsine göre miktarı değişirdi.

Cizye: Müslüman olmayan yetişkin erkeklerden askerlik görevi karşılığı alınan vergiydi.

Ganimet: Savaşlarda elde edilen ganimetin beşte biri hazineye aktarılırdı.

Diğer Gelirler: Maden, orman, otlak, tuzla gelirleri, yabancı tüccarlardan alınan vergiler ve yabancı devletlerin gönderdikleri vergi ve hediyelerdi.

İslam Devleti'nde İlk altın ve gümüş Arap parası Emevi halifesi Abdülmelik zamanında bastırılmıştır.

SANAYİ

• İslam dünyasında ilk önce tarım ve hayvancılığa dayalı olarak dokuma sanayi gelişmiştir.
• Çünkü dokuma sanayisinin hammaddesi olan pamuk, keten, yün gibi maddeler İslam ülkelerinde boldu.
• İslam dünyasında madencilik, kuyumculuk, seramik cam sanayisi de gelişmişti.
• Abbasiler Dönemi'nde Çin'den öğrenilen kağıt ilk kez Semerkant’ta ardından
• Mısır, Fas ve Endülüs'te imal edilmiş, oradan Avrupa'ya geçmiştir.

TİCARET

• İslam Devleti'nin toprakları Uzak Doğu ile Akdeniz ülkelerini birbirine bağlayan ipek ve Baharat yollarının üzerinde bulunuyordu. Bu yüzden ticari faaliyetler hızla gelişmiştir.
• Şam, Bağdat, Basra, Semerkant, Buhara, Kahire önemli ticaret merkezleri olmuştur.
• Abbasiler ticareti geliştirmek amacıyla ticaret yolları üzerinde su kuyuları açmış, kervansaraylar yapmışlardır.