PAROLAMIZ YA İSTİKLAL YA ÖLÜM

Abdullah ŞAHİN

MENÜ
10.SINIF TARİH DERSİ
12.SINIF İNKILAP TARİHİ DERSİ
T.C İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK
ÇAĞDAŞ TÜRK VE DÜNYA TARİHİ
YNT TV

II.MURAT DÖNEMİ

II. MURAT DÖNEMİ (1421-1451)

Murat veya Koca Murad (Divan Edebiyatı'ndaki adıyla Muradî 1404-1451), 6. Osmanlı padişahıdır. Babası I. Mehmed, annesi Dulkadiroğulları beyi Muhammed Bey'in kızı Emine Hatun'dur. Bazı kaynaklar annesinin Amasyalı Divittar Ahmed Paşa'nın kızı Şehzade Hatun olabileceğini de belirtirler. Fatih Sultan Mehmed'in babasıdır.

Hemen bütün ömrünü gaza meydanlarında geçirdiği halde, imar işlerine ehemmiyet verip çok eser bıraktığı için Ebü’l-Hayrat diye anıldı.

Muradî mahlasıyla rindâne ve dervişâne şiirler de yazmış olan Sultan II. Murad, şair olarak kendisinden sonra gelen ünlü şairlerden Nef’î’yi de etkilemiştir. Doğu bölgeleri ve diğer ülkelerden gelerek Bursa'ya yerleşen Molla Gürani, Şerefeddin Kirimi. Alaeddin Semerkandi. Seyyid Ali, Acem Sinan gibi bilginleri koruyup gözetti. Bedr-i Dilşad bin Mehmed, Muradnâme adlı ansiklopedik manzum eserini, Ahmed-i Daî, Tezkiretul Evliya’sını ve Yazıcıoğlu Mehmed Bican da Muhammediye adlı eserlerini II. Murad adına yazdılar. Osmanlıların, Oğuzların Kayı boyundan geldiğini ileri süren ilk tarih kitapları da onun döneminde yazılmış ya da Türkçeye çevrilmiştir.

 Dönemin Önemli Olayları:

A-Anadolu’daki Faaliyetler

Çelebi Mehmet′in ölümünü fırsat bilen bazı beylikler harekete geçti. II. Murat bunun üzerine Aydınoğulları üzerine yürüdü ve bu beyliğe son verdi. Peşine Menteşeoğullarına son verdi. Karamanoğlu üzerine yürüdü ve onu itaat altına aldı. Germiyanoğlu Yakup Bey ölünce vasiyeti üzerine beylik Osmanlıya bağlandı. Candaroğullarından bazı topraklar alındı. Böylece bozulan Türk birliği Batı Anadolu alınarak sağlanmaya çalışıldı.

 B-Batıdaki Olaylar

1)- Edirne-Segedin Antlaşması(1444):

Sırbistan’ın alınmasından sonra Osmanlılar Macaristan üzerine akınlarını arttırdılar. Bu akınlardan birinde Macaristan’a bağlı Erdel topraklarına giren Osmanlı akıncıları, Erdel Beyi Hünyadi Yanoş (Jan Hunyad) tarafından yenilgiye uğratıldılar. Yanoş’un Osmanlı kuvvetlerine karşı peş peşe kazandığı başarılar, Türkleri Balkanlardan çıkarmak isteyen Avrupalıları yeniden cesaretlendirdi. Bunun üzerine Macar Kralı Ladislas’ın komuta ettiği büyük bir Haçlı ordusu 1443 yılı sonbaharında Tuna’yı geçerek Sırbistan’a girdi. Niş ve Sofya’yı ele geçiren Haçlılar Filibe’ye kadar ilerlediler. Diğer yandan Haçlılarla ittifak yapan Karamanoğulları da saldırıya geçince iki ateş arasında kalan Osmanlılar barış istediler. Ardından da Macarlarla ilk Osmanlı-Haçlı barış antlaşması olan Edirne-Segedin Antlaşması’nı imzaladılar.

Edirne-Segedin Antlaşmasına göre:

£  Bulgaristan Osmanlıya bağlı kalacak

£  Eflak Osmanlıya vergi vermek şartı ile Macaristan’a bağlanacak

£  Tuna Nehri sınır kabul edilecek

£  Sırbistan bağımsız olacak (tampon devlet olarak araya girdi)

£  Bu antlaşma on yıl sürecek

Bu Osmanlının Avrupa ile yaptığı ilk barıştır. Osmanlı ilk kez toprak kaybetti. II. Murat daha sonra Seydişehir, Beyşehir ve Akşehir vererek Karamanoğullarıyla da anlaştı. Hem doğuda hem de batıda barışı sağladıktan sonra tahtı oğlu Mehmet’e bırakarak Manisa’ya gitti.

II. Murat’ın böyle davranmasında

£  Balkanlarda alınan üst üste yenilgiler.

£  Orduda bundan dolayı otoritesinin sarsılması

£  Uç beylerinin muhalefeti

£  Oğlu Alaattin’in vefatının verdiği üzüntü etkili olmuştur.

 

2)- Varna Savaşı (1444):

Bu savaşın sebeplerine bakıldığında

£  Devletin başında küçük yaşta birinin olması

£  Osmanlı devletinde devlet adamlarının mevki makam kavgaları.

£  Yeniçerilerin ulufe azlığını bahane ederek Buçuk Tepe İsyanını çıkarmaları.

£  Türklerin batıya ilerleyişini durdurmak istemeleri.

£  Osmanlıyı Balkanlardan-Avrupa’dan atmak için.

        İşte bu sebepler Macar kralı Ladislas ve Jan Hünyadi’yi harekete geçirdi.Haçlı ordusu Tuna’yı geçti.Bu da Edirne Antlaşması’nın bozulması demekti.Haçlılar Varna önlerine geldiler.Bu arada bir haçlı donanması Anadolu′dan yardım gelmesin diye Çanakkale Boğazı’nı kapadı.Bu donanma Bizans′a güvenerek gelmişti.II.Mehmet babasının ordunun başına çağırdı ve iki ordu Varna’da karşılaştılar.

Bu savaştan Osmanlı ordusu galip çıktı ve sonuçta;

         Ladislas bu savaşta öldü yeni Macar Kralı Jan Hünyadi oldu. Daha önce alınan Balkan yenilgilerinin izleri silindi. Balkanlara yerleşmemiz sağlam demelerle dayanmaya başladı. Ankara yenilgisinden sonra ilk ciddi ve önemli bir zafer elde edildi. Mora ve Sırbistan Osmanlı hâkimiyetini tanıdı.

 

3)- II. Kosova Savaşı (1448):

Bu savaşın sebeplerine bakıldığında

¥       Haçlı ordusunun Sırbistan’a girmesi ve Macar Kralı Hünyadi’nin daha önce Osmanlıyı yenmiş olmasından aldığı cesaretle bir kez daha yenip tacını perçinlemek istemesi.

¥       Varna savaşının intikamının alınmak istenmesi

¥       Osmanlıyı Balkanlardan-Avrupa’dan atmak

¥       İki ordu Kosova’da karşılaştı. Bu savaşı Osmanlı kazandı.

II. Kosava Savaşının Sonucunda;

¥       Haçlıların kazanma ümidi tamamen yok oldu. Osmanlıyı Balkanlardan atamayacaklarını anladılar.

¥       Bizans′ın yardım alma ümidi tamamen yok oldu.

¥       İstanbul′un fethi kolaylaştı.

¥       Avrupa saldırıdan savunmaya, Osmanlı savunmadan saldırıya geçti.

¥       Osmanlının İslam dünyasındaki itibarı arttı.

¥       Bu İstanbul′u kurtarmak için düzenlenen son Haçlı Seferi oldu.

¥       Balkanlar kesin Türk yurdu oldu.

Not: II. Murat bu zaferden sonra Arnavutluk seferine sırasında vefat etti.

 

 

II. Murat dönemindeki diğer gelişmeler;

¥       Devlet adamı yetiştirmek için Edirne’de ilk kez Enderun Mektebi açılmıştır.

¥       Devşirme Sistemi geliştirilmiş ve kanunlaştırılmıştır.

¥       Arapça ve Farsça pek çok eser tercüme edilmiştir. Türk diline ait önemli eserler olan Yazıcızâde Ali’nin “Tevârih-i Âl-i Selçuk”u; Molla Arif Ali’nin “Danişmendnâme”si; Şeyhî’nin “Hüsrev ve Şirin”i; Mercimek Ahmet’in “Kâbusnâme”si II. Murad Devrinde yazılmıştır. Yine II. Murad zamanında Yazıcızâde Mehmet Efendi tarafından kaleme alınan “Muhammediyye” adlı eser dinî edebiyatımızın temel eserlerindendir.

¥       Edirne’de Buçuk Tepe İsyanı çıkmıştır. (ilk yeniçeri ayaklanmasıdır.)

¥       Yeniçeriler, II. Kosova Savaşı’nda (1448) ateşli silahlar kullanmıştır. 1514 Çaldıran ve 1517 Ridaniye Savaşlarında, Osmanlı ordusu topun yanı sıra tüfeği etkili bir şekilde kullanmıştır.

Buçuktepe İsyanı:  

II. Murat'ın (1421-1451) küçük yaştaki oğlu Mehmet'i (Fatih) tahta geçirmesine karşı çıkan Yeniçerilerin çıkardığı bir isyandır. II. Murat'ın tahta tekrar oturup buçuk oranında yeniçerilerin maaşına zam yapmasıyla son bulmuştur. Ayrıca bu isyan Osmanlı tarihinde çıkan ilk Yeniçeri (İstanbul) isyanıdır. O günden sonra Edirne'de isyanın gerçekleştiği tepenin ismi "Buçuktepe"; vakanın ismi ise "Buçuktepe İsyanı" olarak adlandırılmıştır.

 

Dönemim Önemli Kişileri

Hacı İvaz Paşa

II. Murad zamanında ikinci vezir oldu. Şehzade Mustafa Çelebi isyanının bastırılmasında önemli rol oynadı. Veziriazam Çandarlı İbrahim Paşa’yla anlaşmazlığa düşmesi sebebiyle 1427’de vezirlikten azlolundu. Vezirlikten azli üzerine Bursa’ya yerleşen İvaz Paşa, 1429 yılında veba salgınında hayatını kaybetti. Hacı İvaz Paşa’nın gölge oyunu Karagöz ve Hacivat’taki Hacivat karakteri ile aynı kişi olduğu iddia edilmiştir.

Molla Gürani

Molla Gürani Osmanlı sarayı ve halkı tarafından çok sevilen ve sayılan değerli bir şahsiyetti. Fatih Sultan Mehmed henüz şehzade iken hocalığını yapmıştır. 1480-1488 döneminde müftülük ve şeyhülislamlık yapmıştır. 1488'de İstanbul'da vefat etmiştir. Cenaze namazı bizzat II. Bayezid tarafından kıldırılmıştır.

Hoca Saadettin

Selim'in Nedimi Hasan Can'ın oğlu olarak 1536/37 yılında İstanbul'da doğdu. İyi bir eğitim gördü, ilmiye sınıfına girerek 1556 ila 1573 yılları arasında müderrislik yaptı.  Hoca Tarihi olarak da anılan Tac üt-tevarih isimli yapıtıyla ün kazandı.

 


Yorumlar - Yorum Yaz
Anket
"PAROLAMIZ YA İSTİKLAL YA ÖLÜM" KİTABIMIZI OKUDUNUZ MU?
TÜRK İSLAM DEVLETLERİ TARİHİ
OSMANLI DEVLETİ TARİHİ
abdullahhoca

SİTEMİZE GÖSTERMİŞ OLDUĞUNUZ İLGİYE TEŞEKKÜRLER...
TARİH BİZDEN ÖĞRENİLİR.
Site Haritası