CUMHURİYETÇİLİK

MİLLİYETÇİLİK (ULUSÇULUK)

X  Temel ilkesi seçimdir.

X  Halk egemenliğidir.

X  Egemenlik kayıtsız şartsız millete aittir.

X  Cumhuriyetçiliğin temel dayanağı olan ulusal egemenlikten ilk kez Amasya Genelgesi’nde bahsedilmiştir.

X  Türk milletinin karakterine uygundur.

X  Cumhuriyetçiliği; Milliyetçilik ve Halkçılık ilkeleri tamamlar, ulusal egemenlik ilkesi bütünler.

X  Vatan ve millet sevgisine millî birlik ve beraberliğei temel alır

X  Kurtuluş mücadelesinde uygulamaya konan ilk ilkedir.

X  Irkının üstünlüğüne değil, milletlerin eşitliği temeline dayanır.

Anahtar Kelimeler

• Ulusal (Millî) egemenlik  Ulusal (Millî) irade  Seçim
• Yönetim / Rejim  Demokrasi  Çok partili rejim
• Seçme ve seçilme hakkı  Anayasal gelişmeler

1. Anahtar Kelimeler

]  Ulusal (Millî) bağımsızlık  Ulusal (Millî) bilinç  Türk–Türklük–Türkçecilik

]  Millî birlik ve beraberlik  Millî tarih–Millî dil  Din ve ırk birliği yoktur. Ümmetçi anlayış yoktur

Cumhuriyetçilik Doğrultusunda Yapılan İnkılâplar

➠ TBMM’nin Açılması (23 Nisan 1920)

➠ 1921 ve 1924 Anayasaları ’nın Kabul Edilmesi

➠ Saltanat ’ın Kaldırılması (1 Kasım 1922)

➠ Cumhuriyet’in İlânı (29 Ekim 1923)

➠ Halifeliğin Kaldırılması (3 Mart 1924)

➠ Türk Kadınına Siyasî Haklar Verilmesi (1930-1933-1934)

➠ Siyasî Partilerin Kurulması (Çok Partili Hayata Geçiş Denemeleri)

➠ Ordu – Siyaset Ayrımı İçin Yapılan Çalışmalar

➠ Seçmen Yaşının Düşürülmesi

Milliyetçilik Doğrultusunda Yapılan İnkılâplar

]  TBMM’nin Açılması (23 Nisan 1920)

]  Misak-ı Milli’nin Kabulü (28 Ocak 1920)

]  İstiklâl Marşı’nın Kabulü (12 Mart 1921)

]  Kapitülasyonların Kaldırılması (1923) ***

]  Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun Çıkarılması (3 Mart 1924)

]  Kabotaj Kanunu’nun Kabulü (1 Temmuz 1926)

]  Türk Tarih Kurumu’nun Kurulması (1931)

]  Türk Dil Kurumu’nun Kurulması (1932)

]  Türk Parasını Koruma Kanunu’nun Çıkarılması (1930)

]  Dilimizin Yabancı Boyunduruğundan Kurtarılması

]  Yabancılara Ait Ticarî İşletmelerin Satın Alınması (Millîleştirme)

HALKÇILIK

LAİKLİK

X  Adalet ve eşitlikçidir.

X  Toplumun refah seviyesini yükseltmeyi hedefler.

X  Halkçılık ilkesine göre toplumun gelişimi iş bölümü ve dayanışmaya bağlıdır.

X  Halkçılık her türlü sınıf farklılığını reddeder.

X  Cumhuriyetçilik ve Milliyetçilik ilkelerinin sonucu olarak doğmuştur.

X  Laiklik, din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılması anlamına gelmektedir.

X  Devlet düzeninin ve hukuk kurallarının dine dayandırılmamasıdır.

X  Kişilerin din ve vicdan özgürlüklerinin sağlanmasıdır.

X  Akıl ve bilmi rehber seçer.

X  Teokratik (dinsel) yönetimlerle taban tabana zıttır.

X  Hurafelere, batıl inançlara ve dogmalara tamamen karşıdır.

X   

Anahtar Kelimeler

£  Eşitlik  Sosyal Devlet  Ayrıcalıkların kaldırılması

£  Sosyal Adalet  Demokrasi  Topluma Hizmet

Anahtar Kelimeler

Í  Akıl  Din ve vicdan özgürlüğü  Hurafe

Í  Din  İnanç özgürlüğü  Dogma

Í  Bilim  Düşünce özgürlüğü

Halkçılık Doğrultusunda Yapılan İnkılâplar

£  Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun Çıkarılması (3 Mart 1924)

£  Aşar Vergisinin Kaldırılması (1925)

£  Türk Medeni Kanunu’nun Kabulü (1926)

£  Yeni Türk Harflerinin Kabulü (1928)

£  Millet Mektepleri ’nin Açılması (1928)

£  Okuma-Yazma Seferberliğinin Başlaması

£  Halkevlerinin Açılması (1932)

£  Toprak Reformu İle İlgili Kanunun Çıkarılması (1929)

£  Soyadı Kanunu’nun Kabulü (1934)

£  Ayrıcalık Belirten Unvanların Yasaklanması

£  Kadınlara Seçme-Seçilme Hakkının Verilmesi (1930-1933-1934)

Laiklik Doğrultusunda Yapılan İnkılâplar

Í  Saltanatın Kaldırılması (1 Kasım 1922)

Í  Halifeliğin Kaldırılması (3 Mart 1924)

Í  Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun Çıkarılması (3 Mart 1924)

Í  Şer’iye ve Evkaf Vekâleti’nin Kaldırılması (1924)

Í  Medreselerin Kapatılması (1924)

Í  Tekke, Türbe ve Zaviyelerin Kapatılması (1925)

Í  Kılık-Kıyafet ve Şapka Kanunu (1925)

Í  Türk Medeni Kanunu’nun Kabulü (1926)

Í  Dinî içerikli unvan ve lakapların kaldırılması (hacı, hoca, şeyh, seyyid, molla...)

Í  1924 Anayasası’ndan “Devletin dini İslâm’dır” maddesinin çıkarılması

Í  1924 Anayasası’nda yemin şeklinin değiştirilmesi (“Vallahi” yerine “Namusum üzerine ant içerim” olarak)

Í  5 Şubat 1937’de Laiklik ilkesinin anayasada yer alması

DEVLETÇİLİK

İNKILÂPÇILIK

¥  Devletin yatırım yapmasıdır.

¥  Devletçilikte özel teşebbüse karşı değildir.

¥  Devletçilik yabancı sermayeye de karşı değildir.

¥  Türkiye’de devletçilik modeli, 1927’de çıkarılan Teşvik-i Sanayi Kanunu’nun başarısız olması nedeniyle 1930-1938 yılları arasında uygulanmıştır.

¥  Bütün ilkeleri içine alır.

¥  Çağdaşlaşma ve batılılaşma temel hedeftir..

¥  Değişen şartlara göre kendini yenileyen, hareketli bir yapıya sahiptir.

¥  Çağa ayak uydurmak, gelişmeleri takip etmek ve uygar medeniyetler seviyesinin de üstüne çıkabilmek bu ilkenin temel amaçlarıdır.

Anahtar Kelimeler

¥   Ekonomi - Kamu İktisadî Teşebbüsleri (KİT)

¥  Karma ekonomi modeli -Kamulaştırma çalışmaları

¥  Yatırım -Bankalar (devlete ait!)

¥  Kalkınma -Özel sektör engellenmez.

Anahtar Kelimeler

â Çağdaşlaşma  Medeniyet  Dinamik yapı

â Devrim  Yenileşme  Köklü değişim

â İlerleme  Muasırlaşma  Modernleşme

Devletçilik Doğrultusunda Yapılan İnkılâplar

¥  Tarım alanındaki destekleyici çalışmalar (makineleşme ve kredi desteği)

¥  Yabancı işletmelerin satın alınması ve kamulaştırılması

¥  Türk tarımına öncülük eden Atatürk Orman Çiftliği’nin kurulması (1925)

¥  Devletin eğitim, sağlık, güvenlik yatırımlarında bulunması

¥  Devletin banka kurması (İş Bankası hariç; Etibank, Sümerbank, Denizbank vb.)

¥  Şişe Cam, Karabük Demir-çelik fabrikaları gibi yatırımların yapılması

¥  Devletin bankaları ve kredi kooperatiflerini denetimine alması

¥  I. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1933) – (1934’te uygulamaya konulmuştur.)

¥  Kamu İktisadî Teşebbüsleri’nin gerçekleştirilmesi

¥  Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü’nün (MTA) kurulması (1935)

İnkılâpçılık Doğrultusunda Yapılan İnkılâplar

â Atatürk döneminde gerçekleştirilen tüm yenilik ve inkılâplar İnkılâpçılık ilkesinin kapsamında yer almaktadır.

â Bununla birlikte, özellikle Batı (Avrupa) medeniyeti ile bütünleşmeyi sağlamak için gerçekleştirilen çalışmalar diğer ilkelerden çok İnkılâpçılık ilkesi ile ilgilidir. Bunlar;

â Uluslararası saat ve takvimin kabul edilmesi

â Uluslararası ölçü birimlerinin kabul edilmesi

â Uluslararası rakamların kabul edilmesi

â Hafta tatilinin Pazar gününe alınması şeklinde sıralanabilir.