PAROLAMIZ YA İSTİKLAL YA ÖLÜM

Abdullah ŞAHİN

MENÜ
10.SINIF TARİH DERSİ
12.SINIF İNKILAP TARİHİ DERSİ
T.C İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK
ÇAĞDAŞ TÜRK VE DÜNYA TARİHİ
YNT TV

ŞEYH SAİT İSYANI

ŞEYH SAİT AYAKLANMASI (13 ŞUBAT – 3 HAZİRAN 1925)

  • Halifeliğin kaldırılmasından sonra gericilerin ön plana çıkması ve din elden gidiyor iddiaları.
  • Musul konusunda Türkiye’yi zayıf duruma düşürmek isteyen İngiltere’nin doğu bölgesinde yaptığı çalışmalar da etkili olmuştur.
  • İngiltere bu ayaklanmayı çıkartmakla Sevr Antlaşması’nda kurulması istenen Kürdistan Devleti’ni tekrar gündeme getirmiştir.
  • Şeyh Sait Ayaklanması, Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da birçok ili (Diyarbakır’da başladı) içerisine alacak şekilde genişlemiştir.

Ayaklanmanın bastırılması için alınan önlemler şu şekildedir;

  • Fethi Okyar Hükümeti istifa etti. İsmet İnönü yeni hükümeti kurdu.
  • Takrir-i Sükûn (Huzuru Sağlama) Yasası çıkartıldı (4 Mart 1925). Bu kanun 1929’a kadar yürürlükte kaldı.

Önemli Uyarı: Takrir-i Sükûn Kanunu, ilk defa Şeyh Sait Ayaklanması’nın bastırılmasında kullanılmıştır.

ü  İstiklal Mahkemeleri kuruldu (üçüncü kez)

ü  Bölgede kısmi seferberlik ilan edildi.

ü  Basına sansür uygulanmıştır.

ü  Bu önlemlerin alınması ve uygulanması sonucu ayaklanma 3 Haziran 1925’te isyan  bastırıldı.

Sonuçları;

ü  Türkiye’nin ilk muhalefet partisi olan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası isyanda rolü olduğu gerekçesiyle kapatılmıştır (5 Haziran 1925).

ü  Şeyh Sait isyanı, Türkiye’de çok partili hayata geçiş için ortamın uygun olmadığını ve henüz demokrasinin tam anlamıyla uygulanamayacağını göstermiştir.

ü  İngiltere bu isyanı kullanarak Musul sorununun Milletler Cemiyetinde Türkiye aleyhine çözümlenmesini sağlamıştır.

ü  Cumhuriyet rejimini yıkmaya yönelik ilk isyan bastırılmıştır.

Önemli Uyarı: 1926 Ankara Antlaşması’yla Musul, İngiltere’nin mandası Irak Hükümeti’ne bırakılmıştır. Ayrıca bu durum Misak-ı Milli’ye aykırıdır.Misakı Milliden üçüncü tavizdir.

Önemli Uyarı:  Bu olay iç politikada yaşanan sorunların dış politikayı olumsuz etkilediğini göstermiştir.

 


Yorumlar - Yorum Yaz
Anket
"PAROLAMIZ YA İSTİKLAL YA ÖLÜM" KİTABIMIZI OKUDUNUZ MU?
TÜRK İSLAM DEVLETLERİ TARİHİ
OSMANLI DEVLETİ TARİHİ
abdullahhoca

SİTEMİZE GÖSTERMİŞ OLDUĞUNUZ İLGİYE TEŞEKKÜRLER...
TARİH BİZDEN ÖĞRENİLİR.
Site Haritası