PAROLAMIZ YA İSTİKLAL YA ÖLÜM

Abdullah ŞAHİN

MENÜ
10.SINIF TARİH DERSİ
12.SINIF İNKILAP TARİHİ DERSİ
T.C İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK
ÇAĞDAŞ TÜRK VE DÜNYA TARİHİ
YNT TV

İRAN UYGARLIĞI

3. İRAN UYGARLIĞI

Asurlulardan günümüze ulaşan belgelerde İran’daki Hint-Ari kökenli iki büyük topluluktan söz edilmektedir. Bunlar, Medler ve Perslerdir. MÖ 7. yüzyılın ortalarında İran’da bir devlet kuran Medler, Anadolu’da Kızılırmak kıyılarına kadar olan yerlere egemen oldular.

 

A-Medler

  • İran Yaylası'nın kuzeybatısında, Hazar Denizi'nin güneyinde yerleşmişlerdir. Merkezleri Ekbatan (Hemedan) şehriydi. Babiller ile birleşip Asur Devleti'ni yıktılar ve topraklarını paylaştılar. Urartuların yıkılmasından sonra Anadolu'ya girdiler.  Anadolu egemenliği için Lidyalılar ile yapılan savaşta, güneş tutulması meydana gelmiş, bu olayı bir uyarı sayarak barış yapmışlardır (M.Ö.585) Med Krallığı’nın genişlemesi Persler tarafından durduruldu. Persler, II. Kiros’un yönetiminde Med Krallığı’na son verdiler (MÖ 550).

 

B-Pers İmparatorluğu

  • Ön Asya ticaretinin denetimini ele geçirerek ekonomik açıdan hızla güçlendi.  Anadolu’nun tamamına sahip olan Persler kısa sürede Balkanlara kadar ilerledi.  Pers İmparatorluğu’na MÖ 330 yılında Büyük İskender son verdi. Pers İmparatorluğu mutlakiyetle yönetilirdi.  Pers hükümdarlarının yetkileri sınırsız olup emir ve talimatları kanun niteliği taşırdı.  Anadolu, Pers İmparatoru I. Darius zamanında imparatorluğun yönetim biçimine uygun olarak “satraplık” adı verilen eyaletlere ayrılmıştı.  Satraplıkta hükümdarın mülkü olarak görülen topraktan onu işleyen topluluklar yararlanırdı. Bunların başında kralın atadığı valiler bulunurdu.  Eyaletleri sürekli denetleyen yüksek rütbeli kişiler “kralın gözüydü.” Bu kişilere bugünkü karşılığı müfettişlik olan “şah gözü” veya “şah kulağı” denirdi.  Satrapların maaşlarını ve eyaletlerin yönetim giderlerini karşılayan halk, aynı zamanda krala da haraç denilen bir vergi verirdi. Persler çok düzenli ve gelişmiş bir orduya sahiptiler. Ordu, atlı ve yayalardan oluşurdu. Savaşlarda askerler demir pullardan yapılan zırhlar giyerdi.  Persler, Anadolu’ya yeni yollar yaparak ticari öneme sahip Kral Yolu’nu yaparak geliştirdiler. Ayrıca düzenli bir haberleşme yani posta örgütü kurdular. Bu teşkilat tarihin ilk posta teşkilatı kabul edilir. Nehirleri, boğazları ve geçitleri aşmak için sağlam köprüler yaptılar.  Perslerin çok güzel evleri ve görkemli sarayları vardı. Sus ve Persepolis’te yapılan saraylar Pers mimarisinin en güzel eserleridir. Anadolu’da Persler döneminde yapılan sanat eserleri arasında Bodrum’daki Mausoleum (Mozole-Kral Mezarı) ve Manyas Gölü kıyısındaki Daskilyon (Ergili) bulunmaktadır. İlk divan teşkilatını kurmuşlardır.
  • Pers İmparatorluğu'nun siyasi ve günlük yaşamına Mecusilik de denilen "Zerdüştlük" dininin ilkeleri egemendi. Kutsal kitabı Zend-Aresta'dır. Bu dinde ateşe tapılır ve yakılan ateş hiçbir zaman söndürülmezdi. Bu dine göre ışık ve iyilik tanrısı Ahuramazda (Hürmüz) ile karanlığın ve kötülüğün tanrısı Angramanya (Ehrimen) arasında sürekli bir uğraş vardır. Hürmüz, insanlara erdemi, düzeni, tarımı ve zanaatları öğütler, Ehriman ise kötülük ve karışıklık taşır. Çok tanrılı Zerdüşt dininin tapınaklarına “Ateşgede” denilmiştir. Zerdüştlük, Hindistan, Suriye, Anadolu ve Mısır gibi ülkelerde yayılmış, eski Yunan Filozofları Eflatun ve Aristo üzerinde de etkili olmuştur.

 

 


Yorumlar - Yorum Yaz
Anket
"PAROLAMIZ YA İSTİKLAL YA ÖLÜM" KİTABIMIZI OKUDUNUZ MU?
TÜRK İSLAM DEVLETLERİ TARİHİ
OSMANLI DEVLETİ TARİHİ
abdullahhoca

SİTEMİZE GÖSTERMİŞ OLDUĞUNUZ İLGİYE TEŞEKKÜRLER...
TARİH BİZDEN ÖĞRENİLİR.
Site Haritası